قدس آنلاین: ماه رمضان در کشورهای عربی نه فقط یک مناسبت دینی، بلکه بخشی لاینفک از فرهنگ و فلکلور عربی است و تقریباٌ همه از مذهبی و غیرمذهبی و لائیک آن را گرامی می‌دارند و حلولش را به یکدیگر شادباش می‌گویند. شب‌نشینی خانوادگی یکی از سنن کهن عربی در این ماه است و از وقتی تلویزیون به جمع خانواده‌ها راه یافته و حدود دو دهه پس از تأسیس نخستین تلویزیون عربی به سال ۱۹۵۶ در عراق به دست ملک فیصل دوم، سریال‌های رمضانی بخشی از مناسک رمضانی و همین سبب شده این ماه به موسمی هنری نیز تبدیل شده و در آن شاهد یک جشنواره و رقابت هنری تمام عیار باشیم.
اما درام عربی رمضان امسال متفاوت از گذشته خود به نظر می‌رسد و آن هم به دلیل تولید سریال‌هایی با مضامین تاریخی سیاسی است که کلیت موسم هنری رمضان امسال را تحت تأثیر خود قرار داده و جنجال بزرگی به پا کرده است. شبکه عربستانی MBC دو سریال «ام‌هارون» و «مخرج ۷» را برای رمضان امسال تدارک دیده و پخش می‌کند که به مسئله حضور اقلیت یهودی در حوزه عربی خلیج فارس و اسرائیل به گونه‌ای پرداخته که برآیندی روشن از تغییر رویکرد چند سال اخیر کشورهای این منطقه در قبال دولت اسرائیل در راستای عادی‌سازی روابط با این رژیم را به نمایش می‌گذارد. سریال کویتی «ام‌هارون» روایتگر زندگی یهودیان در کشورهای عربی خلیج فارس پیش از تأسیس اسرائیل در سال ۱۹۴۸ است و در آن سرگذشت این زن یهودی به نحوی به تصویر کشیده شده که روایتگر نوعی مظلومیت این یهودیان است؛ پردازشی که تأییدکننده روایت اسرائیل از وضعیت یهودیان در کشورهای عربی و اتهام‌ها به این کشورها مبنی بر مجبور ساختن آن‌ها به مهاجرت بوده است و حتی مسئله را تا صدر اسلام تعمیم داده و برخی حتی خواستار املاک یهودیان بنی‌قریظه و بنی قینقاع و دیگر قبایل یهودی نیز شده‌اند. جالب اینجاست که در کنار سریال ام هارون، سریال مخرج ۷ نیز در حال پخش است که از فلسطینی‌ها انتقاد و از اسرائیل دفاع می‌کند.
اما جالب اینجاست که همزمان، سریال «مأمور ۵۶۶» در شبکه اسرائیلی «کان» در حال پخش است که زندگی ایلی کوهین، جاسوس صهیونیست در سوریه در مطلع دهه ۶۰ قرن گذشته را روایت می‌کند که در سال ۱۹۶۵ اعدام شد. محتوای این فیلم نقطه مقابل محتوای دو سریال عربی است؛ به گونه‌ای که ناقض روایت جنبش صهیونیسم از مظلومیت یهودیان در کشورهای عربی و دلایل مهاجرت آن‌ها به اسرائیل و مؤید روایتی است که مورخان عرب و بعضاً اروپایی درباره این مسئله ارائه می‌دهند.
واقعیت این است که یهودیان عرب بر عکس یهودیان اروپایی زیاد روی خوشی به مهاجرت به فلسطین نشان نمی‌دادند و پس از تأسیس اسرائیل این بی‌رغبتی تداوم داشت. مورخان عرب سازمان موساد را به انجام عملیات‌های انفجاری علیه تجمعات و مراکز یهودی در کشورهای عربی با هدف وادار کردن این یهودیان به مهاجرت متهم می‌کنند؛ اتهامی که فیلم «مأمور ۵۶۶» به نوعی بر آن مهر تأیید می‌زند. این سریال به اقدام موساد در استقرار تیم‌های جاسوسی از یهودیان عرب و اقدام‌های آن‌ها در برخی کشورهای عربی اشاره می‌کند؛ از جمله اینکه عملیات‌های انفجاری در مصر در ابتدای دهه ۵۰ علیه مراکز اروپایی به وسیله چند جوان یهودی مصری عضو موساد با هدف اختلاف‌افکنی میان جمال عبدالناصر و کشورهای اروپایی انجام شده است. به هر حال، صرف نظر از این روایت‌های تاریخی ضد و نقیض، باید دید آیا همچنان که پیمان صلح کمپ دیوید و وادی عربه، رهیافت عادی شدن روابط مردمان مصر و اردن با رژیم صهیونیستی را درپی نداشت، روابط خلیجی اسرائیلی و فرهنگ‌سازی برای آن نیز چنین است یا برونداد دیگری خواهد داشت؟
نظر شما